22-сентябрда Нью-Йоркто Бириккен Улуттар Уюмуна мүчө мамлекеттер БУУнун Башкы Ассамблеясынын 78-сессиясынын алкагында өткөн кургак учук боюнча жогорку деңгээлдеги жолугушууда расмий түрдө Саясий декларацияны кабыл алышты.
Бул декларация кургак учук менен күрөшүү боюнча бүгүнкү күнгө чейин эң дымактуу максаттарды камтыйт. Эгерде өлкөлөр өз милдеттенмелерин так аткарышса, 2030-жылга чейин дүйнө кургак учуктан таза болуп, 2023-2027-жылдар аралыгында 45 миллион адамды тез арада дарылай алат.
Негизги пункттардын арасында мүчө-мамлекеттер 2023-2027-жылдар аралыгында 45 миллион адамды, анын ичинде 4,5 миллион балдарга, жана дарыларга туруктуу кургак учук менен ооруган 1,5 миллион адамга чукул медициналык жардам көрсөтүү милдетин алды. Ошондой эле 45 миллион адамды, анын ичинде кургак учук менен ооругандардын үй байланышта болгон 30 миллионун, анын ичинде балдарды жана ВИЧ менен жабыркаган 15 миллион адамды профилактикалык дарылоо боюнча келишим түзүлдү.
Мүчө мамлекеттер кургак учукка каршы глобалдык каржылоону азыркы деңгээлден төрт эсеге көбөйтүүгө, 2027-жылга чейин жыл сайын 22 миллиард долларга жана 2030-жылга чейин 35 миллиард долларга жеткирүүгө милдеттеништи. Бул каржылоо ички жана эл аралык инвестициялоо механизмдерин, каржылоонун инновациялык ыкмаларын жана деталдуу чыгымдалган иш-чаралардын пландарын колдонуу менен мобилизацияланышы керек.
Мүчө мамлекеттер ошондой эле 2027-жылга чейин кургак учук боюнча изилдөө жана инновацияларга жыл сайын 5 миллиард доллар сарптоого милдеттеништи, бул жылына азыркы 1 миллиард доллардан беш эсеге көп. Бул каражат медициналык пункттун диагностикасын, кургак учуктун бардык түрлөрүнө каршы вакциналарды жана натыйжалуураак дарылоо схемаларын иштеп чыгууга жумшалат.
Stop TB Partnership” уюмунун аткаруучу директору Лусика Дитиу декларацияда так максаттар коюлганы менен, милдеттенмелерди аткаруу да маанилүү экенин баса белгиледи. 2018-жылы мүчө-мамлекеттер 2022-жылга чейин кургак учукка каршы күрөшүү үчүн жылына 13 миллиард доллар убада кылышкан, бирок алар бул сумманын жарымынан азын бөлүп жатышат. Жоопкерчиликти камсыз кылуу жана жетекчилердин өз милдеттерин так аткаруу үчүн чечкиндүү аракеттер жана инструменттер керек.
Мүчө-мамлекеттер ошондой эле кургак учуктан жапа чеккен жамааттарга артыкчылык берүүгө жана теңсиздикке каршы күрөшүү жана дискриминацияны жоюу жана адам укуктарын бекемдөө үчүн жагымдуу укуктук жана саясий негиздерди түзүүгө милдеттеништи. Бул чаралар кургак учукка каршы адилеттуу, инклюзивдүү жана адамдарга багытталган реакцияларды камсыз кылууга жана гендердик теңчиликти колдоого багытталган.
